Στό παρόν κείμενο θά προσπαθήσω μέ ταπεινοφροσύνη νά καταπιαστῶ μέ τό ἱερό μυστήριο τοῦ γάμου. Θά ἀναφέρω λίγα περιληπτικά πράγματα γιά τή δημιουργική ἐλευθερία μέσα στό γάμο, τά ὁποῖα πιστεύω εἶναι σημαντικά γιά ὅλους μας. Προχωροῦμε λοιπόν στό θέμα μας.
Ὁ Θεός, μετά τή δημιουργία τῆς ἄλογης κτίσης προβαίνει στή δημιουργία τοῦ τελειότερου δημιουργήματός Του, τοῦ ἀνθρώπου. Tόν δημιουργεῖ «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν». Δηλαδή τοῦ δίνει λογική, ἐλευθερία καί τή δυνατότητα τῆς θεώσεως. Τόν δημιουργεῖ «ἄρσεν καί θῆλυ». Ἄνδρα καί γυναίκα. Δυό ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι στήν οὐσία εἶναι ἕνας, ἀφοῦ ἡ γυναίκα ἀποτελεῖ σάρκα ἀπό τή σάρκα τοῦ Ἀδάμ καί ὀστοῦν ἀπό τά ὀστά του.
Τά δυό φύλα δημιουργοῦνται ὥστε νά ζοῦν σύμφωνα μέ τό πρότυπο ὕπαρξης τοῦ δημιουργοῦ Θεοῦ. Δηλαδή: ὁ Θεός εἶναι ὄν λογικό, λογικό ὄν εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Θεός εἶναι ἐλεύθερος, ἐλεύθερος εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Θεός εἶναι Ἅγιος, Ἅγιος μπορεῖ νά γίνει καί ὁ ἄνθρωπος. Ὁμάδα προσώπων εἶναι ὁ Θεός (Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα), ὁμάδα προσώπων εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος (ἄνδρας καί γυναίκα ὡς ἀνδρόγυνο).
Στό βιβλίο τῆς Γένεσης ὁ ἄνδρας χαρακτηρίζεται ὡς κεφαλή τῆς γυναικός καί ἀναγνωρίζεται ὡς ἀρχηγός τῆς οἰκογένειας. Ἀς διαβάσουμε τό χωρίο. «Πρός τόν ἄνδρα σου ἡ ἀποστροφή σου, καί αὐτός σου κυριεύσει». (Γεν. Γ΄16). Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στήν Α΄ ἐπιστολή πρός Κορινθίους ὑποστηρίζει ὅτι, τήν ὑποταγή τῆς γυναίκας πρός τόν ἄντρα τήν ἐπιβάλλει ἡ δημιουργία, ἀφοῦ ἡ γυναίκα προῆλθε ἀπό τόν ἄνδρα. (Κορ. ΙΑ΄ 8-9). Ὅμως ἐάν μεταφερθοῦμε στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, στό τρίτο κεφάλαιο, στίχο εἴκοσι ὀκτώ, θά διαβάσουμε «Οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ» Παρατηροῦμε ἐδῶ ὅτι δέν ὑπάρχει κάποια ποιοτική διαφορά μεταξύ ἀνδρός καί γυναικός. Ὁ Ἀπόστολος μιλᾶ γιά ἀμοιβαία ὑποταγή. Ἡ ὑποταγή αὐτή εἶναι βασική χριστιανική ὑποχρέωση ἀλλά καί τό μυστικό γιά μιά ἐπιτυχημένη συζυγία.
Ὁ γάμος, δέν εἶναι μία ἁπλή τελετή, οὔτε ἕνα κοσμικό γεγονός. Οὔτε βεβαίως μέσο ἐπιδείξεως. Ὁ γάμος εἶναι κάτι τό οὐσιαστικότερο. Εἶναι τό μέσο ἐκεῖνο πού συνδέει τόν ἄνδρα μέ τή γυναίκα καί τελικό στόχο ἔχει νά τούς ὁδηγήσει στόν παράδεισο. Ἡ Ἐκκλησία ἐνδιαφέρεται γιά ὅλες τίς πτυχές τοῦ ἀνθρωπίνου βίου καί εὐλογεῖ ὅλες τίς ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου, βεβαίως καί τόν γάμο, διά τοῦ ὁποίου ἐλεύθερα ἀναπτύσσεται ἡ οἰκογένεια. Ὁ γάμος γίνεται προθάλαμος τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ γιά τούς συζύγους.
Μέ τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου τούτου ἔχουμε τή σύζευξη τοῦ ἄνδρα μέ τή γυναίκα. Αὐτό εὐλογήθηκε δυό φορές ἀπό τό Θεό. Ἡ πρώτη φορά ἦταν, ἀμέσως μετά τή δημιουργία τῆς Εὔας. Στό πρῶτο βιβλίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τή Γένεση, διαβάζουμε ὅτι εὐλόγησε αὐτούς ὁ Θεός καί εἶπε: «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε καί πληρώσατε τήν γῆν» (Γέν. Α΄, 28). Βέβαια, κατά τήν ἑρμηνεία τῶν Πατέρων, ὁ Θεός εὐλόγησε τό ἀνδρόγυνο τήν ὥρα ἐκείνη και ἔδωσε τή δυνατότητα νά προέλθουν ἀπό τό ἀνδρόγυνο τά παιδιά, ἀλλά αὐτό πραγματοποιήθηκε μετά τήν πτώση. Ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο γεννιοῦνται σήμερα οἱ ἄνθρωποι εἶναι καρπός καί ἀποτέλεσμα τῆς πτώσεως. Τή δεύτερη φορά ὁ Θεός εὐλογεῖ τό γάμο κατά τή διάρκεια τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου. Ἐπειδή ὅμως προηγήθηκε ἡ πτώση τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, γι’ αὐτόν τόν λόγο ὁ γάμος πρέπει νά περάσει μέσα στήν Ἐκκλησία καί νά εὐλογηθεῖ. Σύμφωνα μέ τούς πατέρες καί τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἐκτός ἀπό τήν Ἐκκλησία κόσμος, εἶναι ὁ κόσμος τῆς πτώσεως καί τῆς φθορᾶς. Ἄλλωστε ὁ Χριστός τό πρῶτο θαῦμα τό τέλεσε στό γάμο τῆς Κανᾶ, ὅπου εὐλόγησε τό νερό καί τό μετέτρεψε σέ κρασί. Αὐτό φανερώνει ὅτι ὁ Χριστός μετατρέπει τή βιολογική ἕνωση σέ εὐλογημένη σχέση.
Ὁ σκοπός τοῦ γάμου, ὅπως φαίνεται καθαρά μέσα ἀπό τό μυστήριο τοῦ γάμου, εἶναι πολλαπλός. Ἐάν κανείς δέν μπορεῖ νά ἀκολουθήσει τό δρόμο τῆς παρθενίας, μπορεῖ νά ἀποκτήσει τήν ἀρετή τῆς σωφροσύνης, διά τῆς ὁποίας θεραπεύεται ποικιλοτρόπως ἡ ἁμαρτία καί τό πάθος τῆς φιληδονίας. Ἄλλος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι οἱ νεόνυμφοι νά γίνουν συνεργοί καί συνδημιουργοί τοῦ Θεοῦ μέ τή γέννηση παιδιῶν. Αὐτό εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐλεύθερης ἀγάπης τῶν συζύγων. Τά παιδιά μποροῦν νά γίνουν μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί ἅγιοι. Οἱ γονεῖς δέν πρέπει νά ἀποβλέπουν μόνο στή βιολογική ἀνατροφή τῶν παιδιῶν, ἀλλά καί στήν πνευματική τους πορεία. Ὁ κύριος σκοπός ὅμως τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου εἶναι οἱ σύζυγοι μέσα ἀπό τή συμβίωσή τους νά φθάσουν στή θέωση.
Ἡ ἀκολουθία τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου περιέχει καταπληκτικές εὐχές, οἱ ὁποῖες δείχνουν τόν σκοπό τοῦ γάμου, ὅπως τόν ἔχει προσδιορίσει ἡ Ἐκκλησία. Γιά νά ἀντιληφθοῦμε τή σημασία τῶν εὐχῶν αὐτῶν πρέπει νά ἐπικρατεῖ ἡσυχία ἀπό αὐτούς πού παρευρίσκονται στό χαρμόσυνο αὐτό γεγονός καί νά συμπροσεύχονται μαζί με τούς νεόνυμφους. Ἔχει ἀκόμη καί πολλά συμβολικά γεγονότα καί πράξεις, ὅπως ἡ εἴσοδος τόν μελλονύμφων στό ναό, τά δακτυλίδια, τά στέφανα, τό νυμφικό, οἱ λαμπάδες, τό κοινό ποτήριο, ὁ χορός κ.λ.π. Κάθε ἕνα ἀπό αὐτά ἔχει ὑψηλό καί βαθύ συμβολικό νόημα καί μεγάλη σημασία.
Ἄς ἀναφέρουμε γιά τήν εἴσοδο τῶν μελλονύμφων στό ναό. Πιστεύω ὅτι ὅλοι θά ἔχουμε προσέξει ὅτι στή χώρα πού ζοῦμε, τή νύμφη παραδίδει ὁ πατέρας στόν γαμπρό μέσα στήν ἐκκλησία. Αὐτό δείχνει, ὅτι τό ἕνα ἀφεντικό τήν παραδίδει στό ἄλλο ἀφεντικό. Ἐνῶ στόν τόπο μας ὁ ὑποψήφιος σύζυγος περιμένει ἔξω ἀπό τόν ναό, ὑποδέχεται τή νύμφη, ἀφοῦ τήν παραδώσει ὁ πατέρας καί ὡς δύο ἐλεύθερες προσωπικότητες πορεύονται μαζί γιά τήν τέλεση τοῦ μυστηρίου. Εἰσερχόμενοι στό ναό ψάλλεται τό τροπάριο «ἄξιον ἔστι…». Μέ αὐτό παρακαλοῦμε τήν Παναγία νά πρεσβεύει γιά τούς μελλόνυμφους στό θρόνο τοῦ Θεοῦ.
Τό μυστήριο τοῦ γάμου ἐπιστεγάζει ὁ χορός τοῦ Ἠσαΐα, ὁ ὁποῖος ἐκφράζει τήν ὑποδοχή τῶν νεονύμφων στήν ἐκκλησία κάτω ἀπό τήν νέα τους ἰδιότητα, ὡς συζύγων. Μαζί μέ ἄλλα τροπάρια ψάλλεται καί τό τροπάριο «Ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ καλῶς ἀθλήσαντες καί στεφανωθέντες, πρεσβεύσατε πρός Κύριον ἐλεηθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν». Μάλιστα τή στιγμή αὐτή οἱ νεόνυμφοι μαζί μέ τούς παρανύμφους ἀσπάζονται τό ἱερό Εὐαγγέλιο. Αὐτό θέλει νά πεῖ ὅτι τά βήματα τῆς ζωῆς τοῦ ἀνδρογύνου θά εἶναι μαρτυρικά, γι’ αὐτό καί ἐπικαλούμαστε τίς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων Μαρτύρων. Γιά νά μπορέσει τό ἀνδρόγυνο νά βαδίσει αἰσίως τό δρόμο αὐτό, ἀπαιτεῖται οἱ νεόνυμφοι νά ἔχουν ὁδηγό τό Χριστό καί συνοδοιπόρους τούς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. Χωρίς τό Χριστό κανένα πράγμα δέν ἔχει ἀξία. Μέ τό Χριστό, ὅλα τά πράγματα καί ὅλες οἱ στιγμές καί οἱ πτυχές τοῦ ἀνθρώπινου βίου λαμβάνουν νόημα καί σκοπό. Ἡ ἀγάπη τοῦ ἀνδρογύνου πρέπει νά εἶναι ἐμπνευσμένη ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ πρός τήν Ἐκκλησία καί οἱ δυσκολίες καί τά προβλήματα τοῦ γάμου πρέπει νά ξεπερνιοῦνται λαμβάνοντας δύναμη ἀπό τήν κένωση καί τή θυσιαστική προσφορά τοῦ Χριστοῦ.
Ἐδῶ νά σημειώσουμε ὅτι οἱ παράνυμφοι δηλαδή, οἱ κουμπάροι καί οἱ κουμπάρες πρέπει νά εἶναι Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι. Αὐτοί ἀποτελοῦν μάρτυρες τοῦ ξεχωριστοῦ αὐτοῦ γεγονότος τῆς ζωής τοῦ ἀνδρογύνου καί δέχονται τιμητική θέση. Ἐπίσης προσεύχονται στόν Τριαδικό Θεό γιά τήν εὐλογία τοῦ ἀνδρογύνου. Αὐτοί ἔχουν καθῆκον νά στηρίζουν τούς νεόνυμφους στήν πορεία τῆς ζωῆς τους.
Τέλος, ἄς εὐχηθοῦμε νά ἔχουμε Χριστιανικές Ὀρθόδοξες οἰκογένειες, οἱ ὁποῖες νά ἁγιάζονται μέσα ἀπό τά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί φωτισμένες ἀπό τό Πανάγιο Πνεῦμα νά πορεύονται τό δρόμο τῆς ἀρετῆς μέ τελικό προορισμό τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
(Κείμενο τοῦ πρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Θεοχάρους)
Ελληνορθοδοξη Κοινοτητα Απ. Βαρναβα Wood Green 